طبقه بندی الیاف پشم بر اساس کیفیت و کاربرد آن در نساجی

الیاف پشم بر اساس کیفیت نظیر ظرافت، طول، نو یا کهنه بودن به دسته های مختلفی تقسیم می شوند؛ از نظر کیفیت، الیاف پشم در دسته های پشم ظریف (مرینوس)، پشم آمیخته، پشم متوسط، پشم بلند، پشم کهنه، پشم ضخیم یا پشم قالی قرار می گیرند.

پشم ظریف (مرینوس): این پشم بسیار ظریف، دارای تجعد زیاد و طول بلندی است و از یک نوع گوسفند به نام گوسفند مرینوس به دست می آید و برای پارچه های ظریف پشمی و فاستونی مانند کت و دامن، کت و شلوار و پالتو ها مورد استفاده قرار می گیرد.

پشم متوسط:این پشم معمولا از گوسفند های گوشتی به دست می آید و بازدهی پشم این گوسفند ها از گوسفندان مرینوس بیشتر است، طول این پشم از پشم مرینوس بیشتر است ولی ظرافت آن کمتر است.

پشم آمیخته: این پشم از گوسفندان دورگه به دست می آید که به دو منظور یعنی برای گوشت و پشم پرورش داده می شوند و پشم به دست آمده از نظر ظرافت در حد پشم متوسط  ولی بلند تر می باشد و میزان ضایعات آن کمتر از پشم متوسط است و برای تولید پارچه فاستونی، کشبافی و بعضی نمد ها استفاده می شود.

پشم بلند: ظرافت این پشم از پشم متوسط کمتر است و دارای درخشندگی مختلف می باشد؛ این نوع پشم از گوسفندانی به دست می آید که دارای بزرگترین جثه نژاد در دنیا هستند و برای گوشت پرورش داده می شوند، از این پشم برای تولید پتو، پالتو ها و نمد های صنعتی و... استفاده می شود.

پشم کهنه: در صنعت پشم بافی علاوه بر پشم نو از پشم کهنه نیز استفاده می شود و از آن جهت که الیاف پشم بسیار ارزشمند هستند لذا از الیاف کهنه پشم نیز در صنعت نساجی استفاده می شود؛ این الیاف کهنه پشم از پارچه های دم قیچی خیاطی ها و کارگاه های دوزندگی و کارخانه های ریسندگی بازیافت می شود. پارچه هایی که بازیافت می شوند از نظر رنگ، شلی و سفتی بافت و کیفیت دسته بندی می شوند و دکمه ها و محل های دوخت از پارچه جدا می شوند، قبل از اینکه پارچه ها به ماشین بازیافت داده شوند باید آب و روغن به آنها زده شود تا شکستگی الیاف کمتر شود و راحت تر از پارچه جدا شوند. الیاف پشمی کهنه بازیافت شده برای تولید پتو ها و پارچه های پشمی کلفت استفاده می شوند.

پشم ضخیم (پشم قالی): پشم بیشتر گوسفندان ایرانی از نوع پشم ضخیم می باشد و طول پشم به دست آمده حدود 40 میلی متر می باشد ؛ این پشم در صنعت قالیبافی مورد استفاده قرار می گیرد و به دلیل ویژگی هایی که دارد مناسب بافت قالی های دستباف می باشد. قیمت این پشم از پشم های دیگر ارزان تر است.

کاربرد الیاف پشم در محصولات نساجی

پشم دارای ویژگی های منحصر به فردی می باشد که آن را از همه ی الیاف نساجی حتی الیاف طبیعی متمایز می کند؛ الیاف پشم عایق گرمایی خوبی هستند هم چنین فر و موج زیادی دارند و دارای ویژگی جذب رطوبت بالا نیز هستند که این خصوصیات سبب گرمی، نرمی و راحتی پوشش لباس های پشمی می شود به همین دلیل از این الیاف برای تولید انواع پتو ها، لباس های زمستانی و گرم، لباس های رو و... استفاده می شود. الیاف پشمی خودسوز نیستند یعنی وقتی آتش می گیرند به سوختن خود ادامه نمی دهند به همین دلیل در تولید پتو های داخل هواپیما، پارچه های مخصوص روکش صندلی هواپیما، پارچه های لباس کودک، پارچه های سالن های نمایش و سینما و... استفاده می شوند.

به دلیل این که پتو ها، نخ ها و پارچه های پشمی دارای کیفیت ویژه ای باشند و هم چنین الیاف پشم گران قیمت هستند، معمولا در صنعت، الیاف پشم را با بعضی الیاف مصنوعی مثل پلی استر مخلوط می کنند مثلا بیشتر پتو های پشمی و پارچه های فاستونی از مخلوط پشم و پلی استر تولید می شوند.

الیاف مویی

الیاف دیگری مانند الیاف موهر، کشمیر، ویکونا، موی خرگوش، موی شتر، لاما و... به غیر از الیاف پشم وجود دارند که به صورت مو بر روی پوست حیوانات می رویند و برای بافت پارچه، تولید نخ و دوخت انواع لباس ها مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به طور مختصر این الیاف را توضیح می دهیم:

الیاف موهر: الیااف موهر دارای ارزش تجاری بالایی است و از یک بز به نام بز آنقوره به دست می آید که این بز ابتدا در کشور ترکیه پرورش داده می شد ولس در حال حاضر در کشورهای آمریکا و آفریقای جنوبی نیز پرورش داده می شود.

کشمیر: الیاف کشمیر از یک بز به نام بز کشمیر به دست می آید که در شمال چین، تبت، هندوستان، افغانستان، پاکستان و نپال پرورش داده می شود. بعضی از خصوصیات کشمیر مانند پشم است و مقدار جذب رطوبت کشمیر از الیاف پشم بیشتر است و حساسیت آن در برابر عوامل شیمیایی از پشم بیشتر است و آسیب پذیر تر است؛ کشمیر در تولید لباس های گرم و گران قیمت به کار می رود زیرا الیاف کشمیر به دلیل نرمی و ظرافت فوق العاده،  بسیار ارزشمند و گران قیمت می باشند.

ویکونا: ویکونا نام حیوانی از نژاد شتر در آمریکای جنوبی می باشد. الیاف ویکونا بسیار گران قیمت بوده و قطر الیافش به اندازه ی نیمی از الیاف ظریف پشم می باشد.

موی  خرگوش: خواص شیمیایی موی خرگوش مانند پشم می باشد ولی در مقابل مواد قلیایی بسیار حساس و آسیب پذیر است و جذب رطوبت بسیار کمی دارد، این الیاف از نوعی خرگوش به نام خرگوش آنقوره که پروش داده می شود به دست می آید و تولید انواع لباس های زمستانی به کار می رود..

موی شتر: جذب رطوبت و وزن مخصوص موی شتر مثل موهر می باشد و به موی شتر، کرک شتر نیز می گویند که بسیار نرم است و حس گرمی ایجاد می کند؛ موی شتر در تولید انواع لباس های زمستانی و پالتو به کار می رود.

لاما: لاما نام حیوانی است که به شتر آمریکایی معروف است و الیاف نرم و ضخیمی دارد و در تهیه ی لباس های زمستانی و انواع پالتو ها استفاده می شود.